Şehzade CamiiŞehzade Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Laleli semtinde yer alan ve Mimar Sinan'ın "çıraklık eserim" olarak nitelendirdiği bir camidir. Aynı zamanda Şehzadebaşı Camii ve Şehzade Mehmet Camii olarak da bilinir. Bu camii, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 22 yaşındayken 1543 yılında ölen oğlu Şehzade Mehmet adına yaptırılmıştır. Caminin yapımı 1543 ve 1548 yılları arasında tamamlanmıştır. Gösterişli 18,42 metrelik kubbesi, dört büyük yarım kubbeye yaslanmaktadır. 12 sütunlu ve 16 kubbeli olan şadırvanı, çift şerefeli ve çift minareli yapısı bulunmaktadır. Medrese, imaret, tabhane ile türbeler caminin bahçesi ve arka sokakta yer alır. Şehzade Mehmet'in türbesi de çinilerle süslenmiştir. Ortada bulunan sanduka Şehzade Mehmet'e, sağ taraftaki Şehzade Cihangir'e aittir. Solda Hümâşah Sultan'ın, Şehzade'nin solunda ise Rüstem Paşa'nın türbesi vardır. Diğer şehzadelerin türbeleri ise Vefa tarafında bulunur. Avlunun dışında Destari Mustafa Paşa'ya ait türbe yer almaktadır. Şehzade Camii Mimari ÖzellikleriMimar Sinan'ın en güzel eserlerinden biri olan ve "çıraklık eserim" olarak nitelendirdiği Şehzade Camii, dört yıl içinde tamamlanmıştır. Mimar Sinan'ın "çıraklık eseri" olarak tanımladığı Şehzade Camii, "kalfalık eseri" olarak tanımladığı Süleymaniye Camii ve "ustalık eserim" dediği Edirne'deki Selimiye Camii, onun mimari dehasını ortaya koyan en güzel eserler arasında yer alır. Bu camide Sinan, yarım kubbe sorununu ilk kez ele almış ve dört yarım kubbeli bir yapı oluşturmuştur. Burada Rönesans dönemi mimarlarının hayallerini inşa etmiştir. Kare plana sahip olan caminin üzeri yarım küre biçiminde büyük bir kubbe ile çevresinde dört yarım kubbeyle örtülüdür. Dört köşesinde yarım küre ile dört küçük kubbe bulunmaktadır. Kubbelerin hepsi dört büyük fil ayağının üzerine oturmuştur. Mimar Sinan'ın diğer eserlerinde olduğu gibi camide sadelik ve tezyinat (süsleme) bulunmaktadır. Caminin dış avlusunda altı kapı yer alır. Cümle kapısının duvarının iki tarafında bulunan çift şerefeli iki minare, caminin en görkemli alanlarından kabul edilir. Mimar Sinan'ın bu caminin minarelerinde kullandığı tezyinat, diğer cami minarelerinde görülmez; bu nedenle bu minareler emsalsiz denilebilir. Dört yarım kubbeyle desteklenmiş merkezi kubbeyle örtülüdür. Kare içine oturmuş haçvari plan, Osmanlı mimarisinde gelişimin en son noktasıdır. Öncekiler Üç Şerefeli Camii'de, Eski Fatih Camii'nde ve Mihrimah Sultan Camii'nde görülmektedir. Mimar Sinan'ın daha sonra yaptığı camiler daha ileri mimari özellikler arz etse de, 17. yüzyılda bu cami planıyla oldukça beğenilmiştir. Şehzade Camii'nin şadırvan avlusuyla cami kitlesi de birbirine eş karedir. Kubbenin çapı 19 metre, zeminden yüksekliği ise 37 metredir. Merkezi kubbede pandatifli kare baldaken oluşturmaktadır. Kubbeyi taşıyan dört tane ayak fazla yer kaplamadığı için, mekân bütünlüğü mükemmel bir şekilde sağlanmıştır. Dışta büyük olan orta kubbenin oturduğu kare bölümün dört köşesiyle yarım kubbelerin yan taraflarına dört ağırlık kubbesi konmuş ve bu sayede kemerlerin açılmasına engel olunmuştur. Bu sayede camiye kademe şeklinde yükselme sağlanmıştır. Yan galeriler olmadığından, mekânda bütünlük sağlanmıştır. İçeride sadece hünkarla müezzine birer tane küçük mahfil yerleştirilmiştir. Masif duvarlar kullanmak yerine, Osmanlı mimarisinde ilk defa dış mimaride revak kullanılması dikkat çekicidir. Minarelerde çok zarif bezemeyle donatılmıştır. Şehzade Camii'nin avlusu da 5x5 olarak bölünmüştür. Kubbelerin büyüklüğü ve yüksekliği aynıdır. Avlu, Osmanlı mimarisinin en dengeli avlularındandır. Merkezdeki sekizgen şadırvan ortalama bir modül kadardır. Bu caminin avlusu, Beyazıt Camii'nin avlusuyla birlikte Osmanlı mimarisinde en dengeli ve güzel olan avlulardandır. Mermer olan revak sütunlar 12 tanedir. Bunları örten kubbeler ise 16 tanedir. Kısaca Şehzade Camii, dışında kullanılan bezemelerle, çok renkliliği vurgulayan özellikleriyle, minarelerindeki bezemelerle eşsiz eserlerden biridir. Mihrabı, minberi ve müezzin mahfili ise mermerden yapılmıştır. |
.jpg "Şehzade Mustafa Dönemi ve Hayatı")
.jpg "Şehzade Mehmet Dönemi ve Hayatı")
Şehzade Camii'ni ziyaret ettiğimde, Mimar Sinan'ın çıraklık eseri olarak nitelendirdiği bu yapının mimari detayları beni çok etkiledi. Dört yarım kubbe ile desteklenen merkezi kubbe ve dört büyük fil ayağının üzerine oturmuş olan bu yapının tasarımı gerçekten hayranlık uyandırıcı. Sinan'ın burada Rönesans mimarlarının hayallerini inşa ettiği söyleniyor; bu konuda daha fazla bilgi verebilir misiniz? Ayrıca, caminin minarelerindeki tezyinatın diğer camilerden farklı olduğu belirtilmiş, bu farklılıklar tam olarak nelerdir?
Cevap yazVolkan Affan Bey,
Şehzade Camii'nin mimari detayları hakkındaki görüşlerinizi paylaştığınız için teşekkür ederim. Gerçekten de Mimar Sinan'ın çıraklık eseri olan bu yapı, sahip olduğu mimari özelliklerle ziyaretçilerini büyülemektedir.
Mimari Detaylar:
Şehzade Camii'nin merkezi kubbesi, dört yarım kubbe ile desteklenerek büyük bir alanı örtmektedir. Bu tasarım, camiyi hem estetik hem de fonksiyonel olarak öne çıkarır. Rönesans mimarisine olan etkisi ve ilhamı ise, Sinan'ın o dönemdeki Avrupa'daki mimari gelişmeleri yakından takip ettiğini ve bu etkilenmeleri Osmanlı mimarisine başarıyla entegre ettiğini gösterir.
Minarelerdeki Tezyinat:
Şehzade Camii'nin minarelerindeki süslemeler, diğer Osmanlı camilerinden farklı olarak daha sade ve zarif bir yapıya sahiptir. Minarelerdeki detaylar, ince işçilik ve zarif hatlarıyla dikkat çeker. Bu farklılıklar, Sinan'ın her yapıda farklı bir estetik anlayışı benimsediğini ve her eserde farklı bir karakter ortaya koyduğunu göstermektedir.
Umarım bu bilgiler Şehzade Camii hakkındaki merakınızı gidermeye yardımcı olur. Daha fazla sorunuz olursa memnuniyetle cevaplarım.
Saygılarımla,